piątek, 27 czerwca 2008

araucaria heterophylla

gatunek araucaria heterophylla (znana tez jako a. excelsa) to najczesciej spotykany w portugalii przedstawiciel rodzaju araucaria, nalezacego do wiecznie zielonej iglastej rodziny araucariaceae - araukariowate (iglawowate).

rodzina ta okres chwaly przezywala w jurze i kredzie (od 200 do 65 mln lat temu) kiedy byla jedna z dominujacych rodzin gatunkow drzewiastych na calym globie. wraz z koncem kredy i wyginieciem dinozaurow, araukariowate zniknely z polnocnej polkuli. 41 gatunkow (w 3 rodzajach - araucaria, agathis i wollemia) ktore przetrwaly do dzis, pochodza z poludniowej polkuli i sa zaliczane do flory antarktycznej czyli tej ktora wziela swoj poczatek z poludniowego superkontynentu gondwany [dzisiaj ameryka poludniowa, poludniowa czesc afryki, indie, australia nowa zelandia, nowa kaledonia (az 18 gatunkow araukariowatych pochodzi wlasnie stad) i antarktyda].

rodzaj araucaria to 19 gatunkow, z czego az 13 to endemity z terenow nowej kaledonii. to potezne drzewa dorastajace nawet do 80m a ich nazwa pochodzi prawdopodobnie od indian araukan zamieszkujacych tereny chile na ktorych wystepuja te rosliny i ktorych nasionami zywili sie ci indianie. araukarie maja olbrzymie szyszki ktore moga prekraczac waga 5kg.

araucaria heterophylla jest chyba najslynniejeszym endemitem pochodzacym z wyspy norfolk, bedacej terytorium zaleznym australii (szczycacej sie az 51 endemitami), bo sylwetka mlodej araucaria heterophylla wystepuje nawet na oficjalnej fladze wyspy. araukaria ta dorasta do ok. 65m. i idealnie nadaje sie do obsadzania terenow nadbrzeznych - nie przeszkadzaja jej silne wiatry, sol morska, ani piasek jako podloze. czego nie znosi dobrze to niskie temperatury. nazwa gatunkowa heterophylla oznacza "rozne liscie" co odnosi sie do faktu iz liscie mlodej rosliny roznia sie znacznie od lisci doroslej rosliny. mlode drzewa maja prawie ze idealnie symetryczny stozkowy ksztalt korony ktory wraz z wiekiem staje sie coraz bardziej asymetryczny i chaotyczny. nasiona z jej szyszek sa jadalne. drewna uzywa sie glownie w okretownictwie. polskie nazwy zwyczajowe to araukaria/iglawa wyniosla lub jodelka pokojowa (to tez czesto hodowane rosliny doniczkowe). portugalska nazwa zwyczajowa to araucaria-da-ilha-de-norfolk.

w lizbonie jak i w calej portugalii araukarie tego gatunku mozna spotkac w wielu ogrodach i parkach, w szczegolnosci dzis ogromne juz egzemplarze ktore byly chetnie sadzone w XIX wieku. jeden z pieknych egzemplarzy rosnie np. w jardim tropical.

Araucaria heterophylla in Ohope, Bay of Plenty, New Zealand
from flickr by tanetahi
mlode drzewa

Araucaria heterophylla
from flickr by Eric in SF
mlode drzewo (symetryczna korona)

Large Norfolk Pine tree
from flickr by by tree-species
dorosle drzewo wygladajace jak inny gatunek

"Norfolk Island Pine"
from flickr by sftrajan

wtorek, 24 czerwca 2008

nerium oleander

nerium oleander to wiecznie zielony niewielki krzew lub czasami male drzewko (do 5 m.) ktorego okres kwitnienia przypada latem. najpopularniejsze odmiany maja biale, rozowe lub jasno fioletowe kwiaty. nalezy do rodziny apocynaceae (toinowate) rozprzestrzenionej glownie w tropikalnym klimacie. wiele z gatunkow tej rodziny to rosliny trujace lub/i o wlasciwosciach leczniczych.

oleander pochodzi z basenu morza srodziemnego i na poludniu europy jest szeroko rozpowszechniony. znany jest glownie dzieki swoim silnie toksycznym wlasciwosciom. zawiera silnie trujacy sok o nadzwyczaj wysokim stezeniu glikozydow stosowanych w leczeniu chorob serca. dla malych dzieci spozycie nawet jednego liscia moze sie okazac smiertelne. do dzis uzywa sie oleandra jako trutka na zwierzeta, glownie szczury. nie jest to roslina polecana w ogrodach i domach (czesto wystepuje jako roslina doniczkowa) gdzie sa male dzieci lub zwierzeta. bardzo latwo sie rozprzestrzenia i trudno go wyplewic, nawet obumarle i wyschniete czesci rosliny sa silnie toksyczne. w niektorych miejscach roslina uznawana za niebezpieczny chwast i tepiona.

portugalskie nazwy zwyczajowe to oleandro, loendro lub aloendro. oleandry bywaja czesto mylone z rododendronami.

NERIUM OLEANDER
from flickr by on the road2006

White Oleander
from flickr by Luigi FDV

Nerium Oleander
from flickr by abeedo

Semi di Oleandro nel vento della vita
from flickr by Luigi FDV

czwartek, 19 czerwca 2008

ligustrum lucidum

przedstawiciel ekonomicznie cenionej rodziny oleaceae - oliwkowate [znani przedstawiciele to jesion, forsycja, jasmin, oliwka, lilak (czesto mylnie nazywany w polsce bzem)] rozprzestrzenionej na calym swiecie i charakteryzujacej sie naprzeciwleglym (lub rzadziej nakrzyzleglym) rozmieszczeniem lisci. rodzaj ligustrum (ok. 40 gatunkow) znany jest powszechnie poprzez gatunek ligustrum vulgare - to chyba najslynniejszy na swiecie krzew uzywany do tworzenia zywoplotow, w polsce potocznie zwany ligustrem/ligusterem (pospolitym). ligustrum jest trujace dla koni, a pylki sprzyjaja atakom astmy wiec w niekorych czesciach swiata rosliny te sa tepione (np. nowa zelandia).

gatunek ligustrum lucidum wywodzi z chin, korei i japonii i jest wiecznie zielonym drzewem rzadko osiagajacym wiecej niz 10m, chociaz ponoc moze dorastac nawet do 25m. dobrze znosi miejskie zanieczyszczone powietrze i nie przeszkadza mu ani pelne naslonecznienie, ani pelny cien. znosi temperatury nawet do -15 st C. kwitnie na bialo w czerwcu i ma oleiste liscie przez co dosc latwo go rozpoznac. jego owoce sa cenionym przez ptaki przysmakiem, ale dla ludzi sa trujace. w portugalii nazwa zwyczajowa to alfenheiro.

Ligustrum lucidum 080523-7631
from flickr by by Tony from Sydney

Ligustrum lucidum
from flickr by naoyuki_ishitsuka

A Berry Feast
from flickr by forestbloom
jemioluszki cedrowe

IMG_4476
from flickr by chuck b.

niedziela, 15 czerwca 2008

celtis australis & celtis occidentalis

celtis australis - wiazowiec poludniowy
[eng.: european hackberry, european nettle tree; pt.: lodao(-bastardo)]

celtis occidentalis - wiazowiec zachodni
[eng.: common / northern hackberry, false elm]

rodzaj celtis to ok. 70 gatunkow zrzucajacych liscie drzew podobnych do wiazow, rozprzestrzenionych na cieplejszych terenach polnocnej polkuli. kiedys rodzaj zaliczany do rodziny ulmaceae - wiazowate, obecnie przeniesiony do rodziny cannabaceae - konopiowate (slynni reprezentanci - konopie i chmiel) w ktorej na ok. 170 gatunkow az 100 nalezy do rodzaju celtis. drzewa sredniej wielkosci, odporne na susze, a ich owoce to czesto jadalne pestkowce.

celtis australis dobrze znosi miejskie zanieczyszczenia, dlugo zyje i jest drzewem chetnie sadzonym w miejscach gdzie inne drzewa sie nie przyjely. potrafi dorastac do 25m. jego liscie przypominaja liscie pokrzywy a jadalne owoce sa podobne do malutkich wisni (duze pestki, malo miazszu - dojrzewaja pod koniec wrzesnia robiac sie prawie czarne). z korzeni robi sie fajki, a drewno sluzy do produkcji roznych instrumentow muzycznych oraz kijow do tradycjnej portugalskiej sztuki walki kijami "jogo-do-pau" pochodzacej z polnocy kraju. ma wiele zastosowan medycznych. jedno z najpopularniejszych w lizbonie drzew - egzemplarze mozna spotkac na prawie kazdej zadrzewionej ulicy lub alei.

celtis occidentalis w lizbonie wystepuje rzadziej (np. praca dom luis I, tuz obok mercado da ribeira) . jest bardzo podobny do gatunku australis. mozna je latwo odroznic dzieki korze - australis ma prawie gladka kore, a u occidentalis jest chropowata i bruzdowata. occidentalis ma tez mniejsze owoce i mniej widoczne. gatunek ten dotasta tez do wiekszych rozmiarow. pochodzi z ameryki polnocnej.

almez fruto
from flickr by egomagher
mlode owoce celtis australis

hoja almez
from flickr by egomagher
celtis australis (widac gladka kore)

Celtis occidentalis
from flickr by intheburg
celtis occidentalis - nieco inne niz u australis liscie

celtis occidentalis into canopy 02aa
from flickr by sambenvie
celtis occidentalis i jego bruzdowata kora

Celtis occidentalis leaf fruit.JPG
from flickr by Rich & Royal Hue
celtis occidentalis i dojrzale owoce

sobota, 14 czerwca 2008

monstera deliciosa

monstera deliciosa jest najbardziej znanym gatunkiem rodzaju monstera i jeszcze niedawno byla czesto blednie zaliczana do zblizonego rodzaju philodendron, wiec i polskie panie domu zwaly to popularne doniczkowe pnacze filodendronem.

rodzaj monstera to 22 gatunki okrytonasiennych pochadzace z tropikalnych terenow obu ameryk (glownie lasy deszczowe od meksyku po paname). nazwa rodzaju to lacinskie slowo oznaczajace nienaturalny, dziwny lub/i olbrzymi i odnosi sie do niezwyklych lisci, czesto podziurawionych. rodzaj ten nalezy do rodziny araceae - obrazkowate (ok. 3000 gatunkow). rodzina ta znana jest m.in. dzieki gatunkom o termogenicznych wlasciwosciach (wytwarzanie ciepla). kwiaty wielu innych niz monstera deliciosa gatunkow potrafia sie rozgrzac nawet do 45 st. C przy duzo nizszej temperaturze otoczenia aby zwabic insekty ktore przenosza pylki.

monstera deliciosa charakteryzuje sie duzymi gleboko powcinanymi i podziurawionymi liscmi, korzeniami powietrznymi, duzymi bialymi kwiatami i jadalnymi owocami przypominajacymi w smaku ananasa (niektorzy twierdza tez ze i banana). owoce te mozna kupic na targu mercado dos lavradores w funchal na maderze gdzie sprzedaje sie je pod nazwami: banana ananas i banana prata ale w uzyciu sa jeszcze nazwy: fruto maravilha, fruto delcioso i banana do alberto. co ciekawe pojedynczy owoc dojrzewa progresywnie przez kilka dni i przez te kilka dni nalezy go spozywac - zjadajac po kawalku kazdego dnia. jadalne jest biale kremowe wnetrze. uwaga, owoc powstaje z przekwitniego kwiatu i potrzeba okolo roku aby owoc stal sie jadalny. najpierw owoc zawiera w sobie tyle kwasu szczawiowego ze jest trujacy i potrafi po spozyciu doprowadzic do ostrego palenia w przelyku a nawet poparzenia, krztuszenia i utraty glosu. te same objawy pojawiaja sie po spozyciu jakiejkolwiek innej czesci tej rosliny.

w lizbonie monstera deliciosa wystepuje czesto w ogordach i parkach, szczegolnie w poblizu zrodelek, jeziorek i oczek wodnych np. w jardim da estrela.

nazwa zwyczajowa stosowana w portugalii to costela-de-adao czyli zebro adama. w polsce uzywa sie nazwy monstera dziurawa.

Sevilla, Jardines Alcazar
from flickr by geo1971

Delicious Monster (Monstera deliciosa)
from flickr by champagne for monkeys

Monstera deliciosa
from flickr by Jeremy & Andrea

Fruit Salad Plant - Monstera deliciosa-1+
from flickr by cindytoo

hungry monstera
from flickr by vic9000

piątek, 13 czerwca 2008

phytolacca dioica

mimo ze wyglada jak spore drzewo (dorasta nawet do 20m), drzewem nie jest. phytolacca dioica jest wiecznie zielona bylina. to co wyglada jak pien jest tak naprawde olbrzymia lodyga ktora nie zawiera ligniny a co za tym idzie nie jest drewnem. lodyga jest tak miekka ze da sie ja pokroic zwyklym nozem.

ta ciekawa roslina pochodzi z poludniowoamerykanskich pampas (formacja roslinna zblizona do eurazjatyckich stepow i polnocnoamerykanskich prerii) ktore znajduja sie glownie na terenie argentyny i na niewielkich obszarach brazylii i urugwaju. na terenach z ktorych ta roslina pochodzi nazywana jest "ombu" co w jezyku guarani oznacza cien. geste ulistnienie tej olbrzymiej rosliny daje wspaniale schronienie przed palacym sloncem lub obfitym deszczem dla gauchos przemieszczajacych sie po pampas.

ombu zawiera w sobie trujacy sok (z saponinami i alkaloidami) o nieprzyjemnym zapachu i dzieki temu nie poszukuja go ani zwierzeta roslinozerne ani zadne insekty. nie jest wymagajacym gatunkiem, nie potrzebuje duzo wody i bardzo szybko rosnie, wiec jest czesto wybierana roslina do zadrzewiania terenow miejskich w szczegolnosci na poludniu europy. gatunek ten jest czesto wybierany do formowania drzewek bonsai.

cecha charakterystyczna jest czesto olbrzymi wrecz rozlewajacy sie "pien", i owoce przybierajace forme jagod podobne do owocow morwy (tylko ze znacznie wieksze).

ombu albo bela-sombra (czyli "piekny cien" - nazwa zwyczajowa w portugalii) nalezy do rodziny phytolaccaceae - szkarlatkowate, obecnej w regionach o klimacie tropikalnym i subtropikalnym. najciekawszym z gatunkow nalezacych do rodzaju phytolacca - szkarlatka jest z pewnoscia phytolacca dioica, jedyny gatunek dochodzacych do takich rozmiarow.

chyba najbardziej emblematyczny egzemplarz tego gatunku w lizbonie znajduje sie na alfamie, przy largo do limoerio tuz przy miradouro de santa luzia. to wlasnie to drzewo z ekstremalnie rozrosnietym "pniem" ktore chyba wszyscy zauwazaja.

Ombu
from flickr by Kikamen

Ombú?
from flickr by fabianlujan
argentynska pampa i ombu na horyzoncie

El ombu
from flickr by Noches Friend

IMG_2482 Phytolacca dioica_Ombu (Phytolaccaceae)
from flickr by christian.gilli

czwartek, 12 czerwca 2008

albizia julibrissin

niewielkie drzewko ozdobne gubiace liscie na zime, o bardzo szerokiej koronie, ktore moze dorastac nawet do 12m. szybko rosnie - potrafi osiagac przyrost nawet 1m/rok co niestety wplywa na jego duza podatnosc na choroby w pozniejszych latach - dlatego tez zazwyczaj sie je usuwa gdy osiagna ok. 15 lat. pieknie kwitna na przelomie wiosny i lata obsypujac sie kwiatostanami z bialo rozowych niteczek przypominajacych jedwab. sa to drzewa ktore najlepiej sie rozwiaja w pelnym sloncu, dobrze znoszace roznice temperatur. bardzo latwo sie rozprzestrzeniaja, z nasion bez problemu mozna wychodowac wlasny egzemplarz.

albizia julibrissin reprezentuje rodzaj albizia (z rodziny fabaceae - bobowate, charakteryzujacej sie strakowatymi owocami) wywodzacy sie z poludniowej i wschodniej azji, od iranu az po japonie (rosna nawet w himalajach na wysokosciach do 2000m). nazwa rodzaju albizia wywodzi sie od filippo degli albizzi, wlocha ktory w 18 wieku sprowadzil to drzewo do europy. nazwa gatunku - julibrissin wywodzi sie z perskiego slowa "gul-i abrisham" ktore oznacza jedwabisty kwiat. i wlasnie z persja to drzewko jest czesto kojarzone - jego nazwa zwyczajowa to z angielskiego to "persian silk tree". ciekawa cecha tego gatunku to liscie ktore sie lekko "zamykaja" noca i w trakcie deszczu i stad tez w japonii drzewko to nazywane jest spiacym drzewem.

kory uzywa sie do leczenia siniakow i jako srodek przeciwrobaczy. straki wykorzystywane sa jako pasza dla bydla.

w portugalii nazwa zwyczajowa to arvore-da-seda, w polsce zas google wskazuja nastepujace nazwy: jedwabne drzewo, albicja jedwabista i chinskie drzewo szczescia.

kilkanascie tych drzewek mozna zobaczyc np. na largo de santos.

Albizia julibrissin
from flickr by strollers

Albizia julibrissin aka Mimosa
from flickr by chapstickaddict

The Silk Tree
from flickr by Sandy Austin family

piątek, 6 czerwca 2008

jacaranda mimosaefolia

chyba najbardziej kojarzone z lizbona drzewa ktore zima zrzucaja liscie a w okolicy maja obsypuja sie pieknymi liliowymi kwiatami. dopiero po opadnieciu kwiatow ktore obficie zasypuja lizbonskie chodniki drzewa te wypuszczaja nowe liscie. jacarandy tego gatunku dorastaja do 15m. maja ciekawe owoce - drewniane owalne i splaszczone "kapsulki". co ciekawe zdarza sie ze kwitna drugi raz w roku, jesienia, jednakze kwitnienie nie jest obfite i nastepuje na ulistnionych drzewach - przez co nie jest tak spektakularne i malo kto je zauwaza. jest to bardzo popularny gatunek wybierany do obsadzania alei i ulic w miastach o cieplym klimacie (chociaz dorosle egzemplarze sa w stanie zniesc temperatury nawet do -7 st.C) wiec te piekne drzewa mozna spotkac w wielu miastach na wszystkich kontynentach.

rodzaj jacaranda pochodzi z ameryki poludniowej i jest reprezentowany przez okolo 50 gatunkow. zalicza sie do rodziny bignoniaceae - bignoniowate (okolo 700 gatunkow w oklo 100 rodzajach) ktora jest dobrze znana dzieki drzewom ozdobnym o duzych kolorowych kwiatach. bardzo aromatyczne drewno tego rodzaju jest cennionym materialem do produkcji mebli. nazwa jacaranda wywodzi sie z jezyka indian guarani zamieszkujacych brazylie, paragwaj i argentyne (kraje z terenu ktorych pochodzi ten rodzaj) i oznacza "twarde drewno". mimosaefolia mozna przetlumaczyc jako mimozolistna co odnosi sie do rodziny mimosaceae - mimozowate, roslin o charakterystycznych lisciach jak np. u akacji ktora do tej rodziny nalezy.

a teraz kilka ciekawostek zwiazanych z tym pieknym drzewem: pretoria w RPA dzieki olbrzymiej ilosci tych drzew (zasadzonych z nasion przywiezionych z brazylii) nazywana jest jacaranda city (jakarandastad w jez. afrikaans), a w australii spiewa sie nawet kolende w ktorej pojawia sie nastepujacy tekst: "when the bloom of the jacaranda tree is here, christmas time is near". ekstrakt z jacarandy ma silniejsze dzialanie antybakteryjne wobec np. escherichia coli niz siarczan gentamycyny, popularny antybiotyk.

Jacarandás em Belém
from flickr by Jose Ferreira Jr.

jacaranda mimosaefolia
from flickr by jakub303

Jacaranda seed.
from flickr by peregrin@

jacaranda
from flickr by 'hold on'

Jacarandás cá e lá
from flickr by Jose Ferreira Jr.

Purple tree!
from flickr by Liv & Rich

czwartek, 5 czerwca 2008

sequoia sempervirens

iglaste drzewo pochadzace z zachodniego wybrzeza USA dorastajace nawet do 100 metrow i dozywajace nawet 2000 lat! srednica pnia sekwoji rosnacej w naturalnym srodowisku moze dojsc do 9 metrow!

sequoia sempervirens jest jedynym gatunkiem rodzaju sequoia nalezacego do rodziny wiecznie zielonych cupressaceae - cyprysowate (zaledwie 150 gatunkow w 30 rodzajach)reprezentowanego w polsce tylko przez gatunki z rodzaju juniperus - jalowiec. Do rodziny tej, po ostatnich badanich zaliczono tez 9 rodzajow z dotychczasowej rodziny taxodiaceae - cyprysnikowate, ktora zostala uznana za podrodzine rodziny cupressaceae.

nazwa sekwoja jest tez uzywana w odniesieniu do dwoch innych gatunkow z cupressaceae a mianowicie sequoiadendron giganteum - mamutowiec olbrzymi i metasequoia glyptostroboides - metasekwoja chinska.

w lizbonie piekna sequoia sempervirens rosnie w samym centrum campo de ourique, na samym srodku jardim da parada i jest zakwalifikowana jako obiekt interesu publicznego.

sequoia sempervirens
from flickr by ingrrrrrid

Coast Redwood (Sequoia sempervirens)
from flickr by flick_r_me

Stonewall Redwoods
from flickr by J-Fish

środa, 4 czerwca 2008

tipuana tipu

rodzaj tipuana nalezy do podrodziny faboideae (przedstawiciele np.: soja, fasola) z bogato reprezentowanej na obu polkulach (18 tys. gatunkow) rodziny fabaceae - bobowate, chrakteryzujacej sie strakowatymi owocami.

nazwa tipuana pochodzi od nazwy boliwijskiej trzeki tipuani z ktorej doliny pochadza te drzewa. zreszta w jezyku angielskim dzrzewo to okreslane jest jako "pride of bolivia".

gatunek tipuana tipu to gubiace zima liscie szybko rosnace drzewo potrafiace przy stalym dostepie do wody dorastac do 30m. kwitnie wiosna obsypujac sie zoltymi kwiatami. jest czesto wybieranym drzewem do obsadzania miast o goracym klimacie gdyz z racji na geste ulistnienie dostarcza cenionego cienia. ma dobrej jakosci lekko rozowawe drewno (stad tez inna nazwa zwyczajowa tipuany - rosewood). w australii ma statut gatunku inwazyjnego i zagrazajacego naturalnemu ekosystemowi - bardzo szybka sie rozprzestrzenia (owoce maja forme skrzydlakow - z pomoca wiatru moga sie szybko rozprzestrzeniac), znosi tempertaury do -7 st. C, pobiera ogromne ilosci wody zagrazajac roslinom w sasiedztwie. przy niedoborze wody rozwija plytkie korzenie ktore czesto niszcza chodniki.

spory egzemplarz tego drzewa zakwalifikowany jako obiekt interesu publicznego mozna zobaczyc w jardim 9 de abril czyli tuz przy glownym wejsciu do museu nacional de arte antiga przy rua janelas verdes (razem z brachychiton populneus). tipuane latwo mozna rozpoznac po skrzydlakach przypominajacych skrzydlaki klonu, po lisciach przypominajacych akacje i po zoltych obfitych kwiatach.

tipuana tipu
from flickr by priklady

Tipuana tipu
from flickr by Amethist

tipuana tipu
from flickr by priklady
wyschniete skrzydlaki gotowe do lotu, tipuany obsypuja sie ich mnostwem

tipuana tipu
from flickr by priklady
mlode, male drzewko

wtorek, 3 czerwca 2008

brachychiton populneus

przedstawiciel tropikalnej rodziny sterculiaceae - zatwarowate, niewystepujacej w polsce. najbardziej znanymi przedstawicielami sa cola acuminata czyli po prostu kola ktorej orzechy zawierajace kofeine sluza do produkcji coca-coli oraz theobroma cacao czyli kakaowiec wlasciwy z ktorego owocow uzyskuje sie kakao.

[wedlug ostatnich badan sterculiaceae powinna byc zakwalifikowana jako podrodzina w rodzinie malvaceae - slazowate (malwowate) jednakze nie zostalo to jeszcze do konca zdefiniowane.]

rodzaj brachychiton to 31 gatunkow drzew z australii (30) i nowej gwinei (1) okreslanych przez aborygenow i znanych pod nazwa "kurrajong" co doslownie tlumaczac oznacza "drzewo dajace wlokno".

brachychiton populneus pochodzi z australii, w ktorej zachodniej czesci stal sie nawet gatunkiem inwazyjnym. osiaga do 15 m. i jest wiecznie zielonym drzewem (jednakze mogacym zrzucic liscie przed kwitnieniem) kwitnacym w okolicy maja. jego szeroki pien z miekkiego gabczastego drewna zawiera wiele wody i jest uzywany jako jej zrodlo w trakcie suszy. australijscy aborygeni jedza jego nasiona po upieczeniu a z kory produkuja liny.

w portugalii znany jest pod nazwa braquiquito, a w polsce spotkalem sie z nazwa stulecian topololistny. topololistny bierze sie od populneus (rodzaj populus to topole) i rzeczywiscie liscie brachychiton populneus przypominaja liscie topoli.

w lizbonie piekny egzemplarz tego drzewa zakwalifikowany jako obiekt interesu publicznego mozna zobaczyc w jardim 9 de abril czyli tuz przy glownym wejsciu do museu nacional de arte antiga przy rua janelas verdes. w jardim da estrela, ultramar i w o ogrodzie botanicznym rowniez jest kilka brachychiton populneus.

Brachychiton
from flickr by capreolus

brachy
from flickr by didymochlaena

Brachychiton populneus
from flickr by priklady
mlody, niewielki egzemplarz

poniedziałek, 2 czerwca 2008

grevillea robusta

pochodzi ze wschodniego wybrzeza australii i jest najwiekszym przedstawicielem rodzaju grevillea nalezacego do rodziny proteaceae - srebrnikowate (zazwyczaj spod lisci jest srebrzysty). jest szybkorosnacym wiecznie zielonym drzewem dochdzacym do 35 metrow o zazwyczaj piramidalnej koronie i efektownych zoltych kwiatach (15cm obfite kwiatostany) ktore pojawiaja sie w okolicy maja. inne gatunki tego rodzaju maja czerwone, rozowe, biale lub pomaranczowe kwiaty. grevillea robusta dobrze znosi upaly i brak wody wiec w lizbonie przyjela sie dobrze - mozna ja spotkac praktycznie na w kazdej czesci miasta jak i oczywiscie w moim ulubionym jardim da estrela. charakteryzuje sie tez wysokiej jakosci drewnem o nadzwyczaj gladkiej strukturze i dzieki temu nazwa zwyczajowa stosowana przez anglosasow to silky oak (z debem jednakze nie ma nic wspolnego, prawdopodobnie jest to odniesienie do wielkosci drzewa). polska nazwa to wg. google grewilla mocna.

Grevilea
from flickr by Sofocador
mlody egzemplarz, wiekszosc grevillea robusta w lizbonie sa 2, 3 razy wieksze.

Silky Oak. Grevillea robusta
from flickr by Tatters :)

Silky oak flowers
from flickr by MichelDignand

niedziela, 1 czerwca 2008

dombeya ×cayeuxii

portugalska krzyzowka rodem z afryki

ta hybryda zostala stworzona na poczatku 20 wieku prawdopodobnie z polaczenia dombeya burgessiae (biale kwiaty, kwitnie na wiosne) i dombeya wallichii (rozowe kwiaty, kwitnie zima). autorem krzyzowki byl p.o. dyrektora lizbonskiego ogrodu botanicznego francuz henri cayeaux.

rodzaj dombeya to okolo 200 gatunkow nalezacych do rodziny malvaceae - slazowatych (malwowate). wiekszosc z nich pochodzi z afryki (glownie madagaskar i wschodnia afryka), jak i te dwa z ktorych powstala krzyzowka cayeuxii. drzewa zazwyczaj nie gubia swoich duzych lisci, moga osiagac do 7 metrow, chociaz wiekszosc z tych obecnych w lizbonie nie przekracza 4. poza ogrodem botanicznym, mozna te drzewa znalezc w jardim da estrela i jardim ultramar. co nadaje temu drzewu wyjatkowy charakter to dlugo po przekwitnieciu utrzymujace sie uschniete kwiatostany o brazowym zabarwieniu.

dombeya wallichii (zwana tez tropikalna hortensja - nie trudno sie domyslic dlaczego lub bozonarodzeniowa roza gdyz zaczyna kwitnac pod koniec grudnia) i dombeya ×cayeuxii bywaja czesto mylone gdyz sa prawie identyczne.

Dombeya x cayeuxii
from flickr by contemplar
dombeya ×cayeuxii

Dombeya wallichii. Tropical hydrangea
from flickr by priklady
dombeya wallichii

Dombeya_parque_escola_11
from flickr by Andre Benedito
dombeya wallichii

Dombeya_parque_escola_09
from flickr by Andre Benedito
dombeya wallichii