sobota, 27 grudnia 2008

pittosporum undulatum

pittosporum to liczacy ok. 200 gatunkow rodzaj wiecznie zielonych drzew i krzewow licznie reprezentowanych przede wszystkim w australii, oceanii i azji. cecha charakterystyczna sa nasiona otoczone klejaca zywiczna substancja.

pittosporum undulatum zwany jest w polsce pospornicą falistą a w portugalii (árvore-do-)incenso, pitósporo-ondulado lub faia-do-norte (nazwa uzywana na azorach). nazwa gatunkowa undulatum (lac. unda = fala) wynika z faktu iz krawedzie lisci sa pofalowane. w portugalii kontynentalnej jak i na azorach roslina ma status inwazyjnej (obecnie liste portugalii kontynentalnej tworzy jeszcze 31 innych gatunkow). na azorach pospornica sprowadzona ponad 150 lat temu do formowania zywoplotow zdominowala calkowicie tereny polozone miedzy poziomem morza a 500 m. npm. agresywnosc z jaka sie rozprzestrzenia jest na azorach duzym problemem. ma niewielkie wymagania co do kwasowosci podloza i warunkow klimatycznych, rosnie niezwykle szybko i produkuje olbrzymie ilosci nasion. zatruwa glebe w najblizszym otoczeniu nie pozwalajac rozwijac sie innym gatunkom. w trakcie kwitnienia (wiosna) wydziela intensywny przyjemny zapach ktory nasila sie szczegolnie noca i bywa wyczuwalny w duzych odleglosciach od samej rosliny. dorasta do maksymalnie 12 metrow. owoce pojawiaja sie jesienia w pomaranczowo brazowych kapsulkach, ktore po otwarciu uwalniaja nasiona otoczone klejaca zywiczna substancja o intensywnym zapachu.

Pittosporum undulatum
from flickr by Andre Benedito

pittosporum undulatum
from flickr by jakub303

pittosporum undulatum
from flickr by jakub303

pittosporum undulatum
from flickr by jakub303

piątek, 1 sierpnia 2008

melia azedarach

melia azedarach, gatunek skupiajacy ostatnio spora uwage naukowcow, to najbardziej znany reprezentant rodzaju melia wchodzacego w sklad ponad 50 rodzajowej (ca. 550 gatunkow) rodziny meliaceae. rodzina ta jest powszechnie kojarzona poprzez swoje 3 nadzwyczaj cenione rodzaje z ktorych pozyskuje sie mahon - swietenia, khaya i entandrophragma (niektore z ich gatunkow sa na skraju wyginiecia spowodowanego porzez intensywna wycinke dla cenionego drewna). mniej znane zastosowanie przedstawicieli rodziny meliaceae to produkcja olejow roslinnych, kosmetykow i insektycydow.

melia azedarach jest gubiacym liscie drzewem dorastajacym do 15 m. pochodzacym z podnozy himalajow. jest czesto uzywana w ogrodnictwie ze wzgledu na szybki przyrost, aromatyczne fioletowawo purpurowate kwiaty, niewielkie wymagania co do gleby i cien ktory daje dzieki swojemu gestemu ulistnienu. podstawowym zastosowaniem tego gatunku poza wysadzaniem miejskich alei jest pozyskiwanie intensywnego w kolorze drewna o dobrej jakosci (bliskie pokrewienstwo z mahoniem - ta sama rodzina meliaceae) ktore niestety nie jest wykorzystywane w wystarczajacym stopniu a mogloby zastapic drewno pozyskiwane z zagrozonych wyginieciem gatunkow mahoniowych.

owoce dojrzewaja pod koniec jesieni przybierajac zoltawo bialy kolor i pozostaja na drzewie przez cala zime (w przeciwienstwie do lisci ktore opadaja). pestka ma w samym srodku dziurke i jest bardzo twarda dzieki temu przez lata pestki byly uzywane w produkcji rozancow (szczegolnie na poludniu wloch) oraz jako koraliki.

roslina ta jest toksyczna dla ssakow. szczegolnie duze stezenie niebezpiecznych neurotoksyn i limonoidow wystepuje w owocach. 65 gr owocow w przelozeniu na kilogram doroslego ssaka moze dporowadzic do smierci ktora moze nastapic juz po 24 godzinach. limonoidy podobne do azadirachtin (wystepujacy w blisko spokrewionym "cudownym" gatunku neem azadirachta indica i blokujacy proces przepoczwarzania u owadow) powoduja ze pszczoly i motyle niechetnie zblizaja sie do tych drzew (co utrudnia zapylenie) a drewno i owoce sa odporne na grzybiczne zakazenia i ataki insektow. niemniej jednak niektore ptaki sa w stanie odzywiac sie tymi owocami, co niekiedy powoduje u nich lekki "stan upojenia", a wydalajac nasiona przyczyniaja sie do rozprzestrzeniania sie gatunku.

polska nazwa zwyczajowa to miodła lub melia pospolita, w portugalskim i angielskim nazw zwyczajowach jest cale mnostwo. najpopularniejsze nazwy w portugalii to mélia, amargoseira, conteira lub árvore-dos-rosários (drzewo rozancowe). nazwy angielskie: bead tree (drzewo koralikowe), chinaberry, rosary tree (drzewo rozancowe), white cedar i persian lilac.

juz w przeszlosci lisci uzywano jako naturalnego insektycydu wraz z przechowywanym jedzeniem, a rozcienczonego wywaru z lisci i drewna jako srodka rozkurczowego. dzis ma wiele zastosowan w medycynie.

w wielu miejscach na swiecie gdzie gatunek ten zostal introdukowany posiada dzis status rosliny inwazyjnej.

w lizbonie prawie cala avenida alvares cabral obsadzona jest tymi drzewami, jak i dolna czesc avenida infante santo.

petit mimosa
from flickr by _boris

Melia azedarach
from flickr by Andre Benedito

校園植物 楝科 苦楝 (苦苓) MELIA AZEDARACH 校園棲地調查 頭家國小_15
from flickr by Toujia Elementary School 頭家國小

Chinaberry
from flickr by Shigeyama

Hazard
from flickr by Murfomurf
poslizgnac sie mozna ;)

corynocarpus laevigatus

corynocarpus laevigatus to endemiczny gatunek pochodzacy z wybrzezy nowej zelandii, zwany nowozelandzkim wawrzynem lub karaka co w jezyku maoryskim oznacza pomaranczowy (odnosi sie do koloru dojrzalych owocow). nazwa zwyczajowa uzywana w portugalii to loureiro-da-nova-zelândia. corynocarpus laevigatus jest drzewem dorastajacym do mniej wiecej 15 m. ktore dosc latwo zidentyfikowac szczegolnie teraz latem, dzieki wyrozniajacym sie zolto-pomaranczowym owocom kszatlu sporych oliwek i ciemnozielonym blyszczacym dosc grubym lisciom. w sprzyjajacych warunkach klimatycznych bardzo latwo mozna wychodowac wlasny egzemplarz bezposrednio z pestki. gorzkawy miazsz dojrzalych owocow jest jadalny, ale pestki zawieraja smiertelnie trujacy alkaloid karakin ktory rozklada sie dopiero pod wplywem promieni UV. na hawajach gdzie corynocarpus laevigatus dobrze sie przyjal uzyskal status szkodnika w zwiazku z trujacymi wlasciwosciami. w nowej zelandii drzewa te sa pod scisla kontrola - usuwa sie je z miejsc w ktorych moga stanowic zagrozenie jak na przyklad place zabaw. w lizbonie egzemplarze tego gatunku mozna obejrzec np. w jardim da estrela.

niewielka rodzina okrytonasiennych corynocarpaceae do ktorej nalezy karaka reprezentowana jest przez zaledwie 5 gatunkow pochodzacych z nowej zelandii, australii i malezji.

[Corynocarpaceae] Corynocarpus laevigatus
from flickr by by jardin.lautaret
zielone niedojrzale jeszcze owoce

corynocarpus laevigatus
from flickr by jakub303

20080203_154926_Karaka
from flickr by andychilton

niedziela, 6 lipca 2008

eriobotrya japonica

eriobotrya japonica jest najbardziej znanym przedstawicielem rodzaju eriobotrya nalezacym do podrodziny maloideae - jablkowate, z niezwykle waznej rodziny rosaceae - rozowate, w sklad ktorej wchodzi wiele rodzajow drzew i krzewow dajacych owoce jadalne, takich jak np. jablon, grusza, pigwa, sliwa, wisnia, czeresnia, brzoskwinia, migdal, truskawka, malina, etc. oraz roslin ozdobnych - niekwestionowanym liderem bedzie tu roza (rosa) z jej prawie 150 gatunkami i mnostwem odmian.

eriobotrya japonica zwana w polsce niesplikiem lub miszpelnikiem japonskim (czasem tez blednie nieszpulka, co odnosi sie do gatunku mespilus germanica), w krajach anglojezycznych loquat a w portugalii nespereira (na pln. portugalii funkcjonuje tez nazwa magnorio) to wiecznie zielone niewielkie drzewo (do 10m.) pochadzace z poludniowo wschodnich chin. w europie przyjelo sie w rejonie srodziemnomorskim glownie dzieki swoim jadalnym orzezwiajacym owocom (3 do 5 gladkich pestek) ktore spozywa sie na surowo badz przetworzone w postaci dzemow i przecierow. okres kwitnienia przypada zima (drobne biale kwiaty), a owoce pojawiaja sie wiosna. najwiekszym swiatowym producentem nieszpulek (w portugalii owoce nazywa sie nespera) jest japonia gdzie uprawia sie je od ponad 1000 lat. owoce spozywane w duzych ilosciach powoduja lekki efekt sedatywny, a pestki i mlode liscie zawieraja bardzo niewielkie stezenie glikozydow cyjanogennych ktore po spozyciu uwalniaja cyjanki - jednakze czesci te sa gorzkie i praktycznie nie dochodzi do zatruc.

Colhendo nêsperas (Eriobotrya japonica)
from flickr by carlosoliveirareis

Loquat
from flickr by FotoosVanRobin

Fiori del nespolo giapponese dai frutti gialli gustosissimi
from flickr by Luigi FDV

Nespereira com papoilos
from flickr by rgrant_97

czwartek, 3 lipca 2008

araucaria bidwillii

informacje o rodzaju araucariaceae - araukariowate (iglawowate) i rodzinie araucaria znajduja sie przy opisie gatunku araucaria heterophylla.

araucaria bidwillii pochodzi ze wschodniego wybrzeza australii (queensland) i potrafi dorastac do 50m. przez australijskich aborygenow uznawana za swiete drzewo i zwana bunya(-bunya). ma olbrzymie szyszki z jadalnymi nasionami z ktorych aborygeni produkuja make i pieka chleb. spadajace szyszki wielkosci pilki do futbolu i o wadze nawet do 10kg potrafia zabic. gatunek ten bardzo trudno sie rozprzestrzenia i bardzo wolno rosnie. ma bardzo charakterystyczny ksztalt korony. w portugalii zwana araucaria-da-queenslandia.
egzemplarz do podziwiania - jardim ultramar.

Araucaria bidwillii (Bunya Pine)
from flickr by Michelle & Ralf

Araucaria bidwillii in Herberton
from flickr by tanetahi

Beware the Bunya Pine Cone
from flickr by silvae

Bunya Pine Cones
from flickr by ron gray

bunya bunya pine cone
from flickr by mom_cu

piątek, 27 czerwca 2008

araucaria heterophylla

gatunek araucaria heterophylla (znana tez jako a. excelsa) to najczesciej spotykany w portugalii przedstawiciel rodzaju araucaria, nalezacego do wiecznie zielonej iglastej rodziny araucariaceae - araukariowate (iglawowate).

rodzina ta okres chwaly przezywala w jurze i kredzie (od 200 do 65 mln lat temu) kiedy byla jedna z dominujacych rodzin gatunkow drzewiastych na calym globie. wraz z koncem kredy i wyginieciem dinozaurow, araukariowate zniknely z polnocnej polkuli. 41 gatunkow (w 3 rodzajach - araucaria, agathis i wollemia) ktore przetrwaly do dzis, pochodza z poludniowej polkuli i sa zaliczane do flory antarktycznej czyli tej ktora wziela swoj poczatek z poludniowego superkontynentu gondwany [dzisiaj ameryka poludniowa, poludniowa czesc afryki, indie, australia nowa zelandia, nowa kaledonia (az 18 gatunkow araukariowatych pochodzi wlasnie stad) i antarktyda].

rodzaj araucaria to 19 gatunkow, z czego az 13 to endemity z terenow nowej kaledonii. to potezne drzewa dorastajace nawet do 80m a ich nazwa pochodzi prawdopodobnie od indian araukan zamieszkujacych tereny chile na ktorych wystepuja te rosliny i ktorych nasionami zywili sie ci indianie. araukarie maja olbrzymie szyszki ktore moga prekraczac waga 5kg.

araucaria heterophylla jest chyba najslynniejeszym endemitem pochodzacym z wyspy norfolk, bedacej terytorium zaleznym australii (szczycacej sie az 51 endemitami), bo sylwetka mlodej araucaria heterophylla wystepuje nawet na oficjalnej fladze wyspy. araukaria ta dorasta do ok. 65m. i idealnie nadaje sie do obsadzania terenow nadbrzeznych - nie przeszkadzaja jej silne wiatry, sol morska, ani piasek jako podloze. czego nie znosi dobrze to niskie temperatury. nazwa gatunkowa heterophylla oznacza "rozne liscie" co odnosi sie do faktu iz liscie mlodej rosliny roznia sie znacznie od lisci doroslej rosliny. mlode drzewa maja prawie ze idealnie symetryczny stozkowy ksztalt korony ktory wraz z wiekiem staje sie coraz bardziej asymetryczny i chaotyczny. nasiona z jej szyszek sa jadalne. drewna uzywa sie glownie w okretownictwie. polskie nazwy zwyczajowe to araukaria/iglawa wyniosla lub jodelka pokojowa (to tez czesto hodowane rosliny doniczkowe). portugalska nazwa zwyczajowa to araucaria-da-ilha-de-norfolk.

w lizbonie jak i w calej portugalii araukarie tego gatunku mozna spotkac w wielu ogrodach i parkach, w szczegolnosci dzis ogromne juz egzemplarze ktore byly chetnie sadzone w XIX wieku. jeden z pieknych egzemplarzy rosnie np. w jardim tropical.

Araucaria heterophylla in Ohope, Bay of Plenty, New Zealand
from flickr by tanetahi
mlode drzewa

Araucaria heterophylla
from flickr by Eric in SF
mlode drzewo (symetryczna korona)

Large Norfolk Pine tree
from flickr by by tree-species
dorosle drzewo wygladajace jak inny gatunek

"Norfolk Island Pine"
from flickr by sftrajan

wtorek, 24 czerwca 2008

nerium oleander

nerium oleander to wiecznie zielony niewielki krzew lub czasami male drzewko (do 5 m.) ktorego okres kwitnienia przypada latem. najpopularniejsze odmiany maja biale, rozowe lub jasno fioletowe kwiaty. nalezy do rodziny apocynaceae (toinowate) rozprzestrzenionej glownie w tropikalnym klimacie. wiele z gatunkow tej rodziny to rosliny trujace lub/i o wlasciwosciach leczniczych.

oleander pochodzi z basenu morza srodziemnego i na poludniu europy jest szeroko rozpowszechniony. znany jest glownie dzieki swoim silnie toksycznym wlasciwosciom. zawiera silnie trujacy sok o nadzwyczaj wysokim stezeniu glikozydow stosowanych w leczeniu chorob serca. dla malych dzieci spozycie nawet jednego liscia moze sie okazac smiertelne. do dzis uzywa sie oleandra jako trutka na zwierzeta, glownie szczury. nie jest to roslina polecana w ogrodach i domach (czesto wystepuje jako roslina doniczkowa) gdzie sa male dzieci lub zwierzeta. bardzo latwo sie rozprzestrzenia i trudno go wyplewic, nawet obumarle i wyschniete czesci rosliny sa silnie toksyczne. w niektorych miejscach roslina uznawana za niebezpieczny chwast i tepiona.

portugalskie nazwy zwyczajowe to oleandro, loendro lub aloendro. oleandry bywaja czesto mylone z rododendronami.

NERIUM OLEANDER
from flickr by on the road2006

White Oleander
from flickr by Luigi FDV

Nerium Oleander
from flickr by abeedo

Semi di Oleandro nel vento della vita
from flickr by Luigi FDV

czwartek, 19 czerwca 2008

ligustrum lucidum

przedstawiciel ekonomicznie cenionej rodziny oleaceae - oliwkowate [znani przedstawiciele to jesion, forsycja, jasmin, oliwka, lilak (czesto mylnie nazywany w polsce bzem)] rozprzestrzenionej na calym swiecie i charakteryzujacej sie naprzeciwleglym (lub rzadziej nakrzyzleglym) rozmieszczeniem lisci. rodzaj ligustrum (ok. 40 gatunkow) znany jest powszechnie poprzez gatunek ligustrum vulgare - to chyba najslynniejszy na swiecie krzew uzywany do tworzenia zywoplotow, w polsce potocznie zwany ligustrem/ligusterem (pospolitym). ligustrum jest trujace dla koni, a pylki sprzyjaja atakom astmy wiec w niekorych czesciach swiata rosliny te sa tepione (np. nowa zelandia).

gatunek ligustrum lucidum wywodzi z chin, korei i japonii i jest wiecznie zielonym drzewem rzadko osiagajacym wiecej niz 10m, chociaz ponoc moze dorastac nawet do 25m. dobrze znosi miejskie zanieczyszczone powietrze i nie przeszkadza mu ani pelne naslonecznienie, ani pelny cien. znosi temperatury nawet do -15 st C. kwitnie na bialo w czerwcu i ma oleiste liscie przez co dosc latwo go rozpoznac. jego owoce sa cenionym przez ptaki przysmakiem, ale dla ludzi sa trujace. w portugalii nazwa zwyczajowa to alfenheiro.

Ligustrum lucidum 080523-7631
from flickr by by Tony from Sydney

Ligustrum lucidum
from flickr by naoyuki_ishitsuka

A Berry Feast
from flickr by forestbloom
jemioluszki cedrowe

IMG_4476
from flickr by chuck b.

niedziela, 15 czerwca 2008

celtis australis & celtis occidentalis

celtis australis - wiazowiec poludniowy
[eng.: european hackberry, european nettle tree; pt.: lodao(-bastardo)]

celtis occidentalis - wiazowiec zachodni
[eng.: common / northern hackberry, false elm]

rodzaj celtis to ok. 70 gatunkow zrzucajacych liscie drzew podobnych do wiazow, rozprzestrzenionych na cieplejszych terenach polnocnej polkuli. kiedys rodzaj zaliczany do rodziny ulmaceae - wiazowate, obecnie przeniesiony do rodziny cannabaceae - konopiowate (slynni reprezentanci - konopie i chmiel) w ktorej na ok. 170 gatunkow az 100 nalezy do rodzaju celtis. drzewa sredniej wielkosci, odporne na susze, a ich owoce to czesto jadalne pestkowce.

celtis australis dobrze znosi miejskie zanieczyszczenia, dlugo zyje i jest drzewem chetnie sadzonym w miejscach gdzie inne drzewa sie nie przyjely. potrafi dorastac do 25m. jego liscie przypominaja liscie pokrzywy a jadalne owoce sa podobne do malutkich wisni (duze pestki, malo miazszu - dojrzewaja pod koniec wrzesnia robiac sie prawie czarne). z korzeni robi sie fajki, a drewno sluzy do produkcji roznych instrumentow muzycznych oraz kijow do tradycjnej portugalskiej sztuki walki kijami "jogo-do-pau" pochodzacej z polnocy kraju. ma wiele zastosowan medycznych. jedno z najpopularniejszych w lizbonie drzew - egzemplarze mozna spotkac na prawie kazdej zadrzewionej ulicy lub alei.

celtis occidentalis w lizbonie wystepuje rzadziej (np. praca dom luis I, tuz obok mercado da ribeira) . jest bardzo podobny do gatunku australis. mozna je latwo odroznic dzieki korze - australis ma prawie gladka kore, a u occidentalis jest chropowata i bruzdowata. occidentalis ma tez mniejsze owoce i mniej widoczne. gatunek ten dotasta tez do wiekszych rozmiarow. pochodzi z ameryki polnocnej.

almez fruto
from flickr by egomagher
mlode owoce celtis australis

hoja almez
from flickr by egomagher
celtis australis (widac gladka kore)

Celtis occidentalis
from flickr by intheburg
celtis occidentalis - nieco inne niz u australis liscie

celtis occidentalis into canopy 02aa
from flickr by sambenvie
celtis occidentalis i jego bruzdowata kora

Celtis occidentalis leaf fruit.JPG
from flickr by Rich & Royal Hue
celtis occidentalis i dojrzale owoce

sobota, 14 czerwca 2008

monstera deliciosa

monstera deliciosa jest najbardziej znanym gatunkiem rodzaju monstera i jeszcze niedawno byla czesto blednie zaliczana do zblizonego rodzaju philodendron, wiec i polskie panie domu zwaly to popularne doniczkowe pnacze filodendronem.

rodzaj monstera to 22 gatunki okrytonasiennych pochadzace z tropikalnych terenow obu ameryk (glownie lasy deszczowe od meksyku po paname). nazwa rodzaju to lacinskie slowo oznaczajace nienaturalny, dziwny lub/i olbrzymi i odnosi sie do niezwyklych lisci, czesto podziurawionych. rodzaj ten nalezy do rodziny araceae - obrazkowate (ok. 3000 gatunkow). rodzina ta znana jest m.in. dzieki gatunkom o termogenicznych wlasciwosciach (wytwarzanie ciepla). kwiaty wielu innych niz monstera deliciosa gatunkow potrafia sie rozgrzac nawet do 45 st. C przy duzo nizszej temperaturze otoczenia aby zwabic insekty ktore przenosza pylki.

monstera deliciosa charakteryzuje sie duzymi gleboko powcinanymi i podziurawionymi liscmi, korzeniami powietrznymi, duzymi bialymi kwiatami i jadalnymi owocami przypominajacymi w smaku ananasa (niektorzy twierdza tez ze i banana). owoce te mozna kupic na targu mercado dos lavradores w funchal na maderze gdzie sprzedaje sie je pod nazwami: banana ananas i banana prata ale w uzyciu sa jeszcze nazwy: fruto maravilha, fruto delcioso i banana do alberto. co ciekawe pojedynczy owoc dojrzewa progresywnie przez kilka dni i przez te kilka dni nalezy go spozywac - zjadajac po kawalku kazdego dnia. jadalne jest biale kremowe wnetrze. uwaga, owoc powstaje z przekwitniego kwiatu i potrzeba okolo roku aby owoc stal sie jadalny. najpierw owoc zawiera w sobie tyle kwasu szczawiowego ze jest trujacy i potrafi po spozyciu doprowadzic do ostrego palenia w przelyku a nawet poparzenia, krztuszenia i utraty glosu. te same objawy pojawiaja sie po spozyciu jakiejkolwiek innej czesci tej rosliny.

w lizbonie monstera deliciosa wystepuje czesto w ogordach i parkach, szczegolnie w poblizu zrodelek, jeziorek i oczek wodnych np. w jardim da estrela.

nazwa zwyczajowa stosowana w portugalii to costela-de-adao czyli zebro adama. w polsce uzywa sie nazwy monstera dziurawa.

Sevilla, Jardines Alcazar
from flickr by geo1971

Delicious Monster (Monstera deliciosa)
from flickr by champagne for monkeys

Monstera deliciosa
from flickr by Jeremy & Andrea

Fruit Salad Plant - Monstera deliciosa-1+
from flickr by cindytoo

hungry monstera
from flickr by vic9000

piątek, 13 czerwca 2008

phytolacca dioica

mimo ze wyglada jak spore drzewo (dorasta nawet do 20m), drzewem nie jest. phytolacca dioica jest wiecznie zielona bylina. to co wyglada jak pien jest tak naprawde olbrzymia lodyga ktora nie zawiera ligniny a co za tym idzie nie jest drewnem. lodyga jest tak miekka ze da sie ja pokroic zwyklym nozem.

ta ciekawa roslina pochodzi z poludniowoamerykanskich pampas (formacja roslinna zblizona do eurazjatyckich stepow i polnocnoamerykanskich prerii) ktore znajduja sie glownie na terenie argentyny i na niewielkich obszarach brazylii i urugwaju. na terenach z ktorych ta roslina pochodzi nazywana jest "ombu" co w jezyku guarani oznacza cien. geste ulistnienie tej olbrzymiej rosliny daje wspaniale schronienie przed palacym sloncem lub obfitym deszczem dla gauchos przemieszczajacych sie po pampas.

ombu zawiera w sobie trujacy sok (z saponinami i alkaloidami) o nieprzyjemnym zapachu i dzieki temu nie poszukuja go ani zwierzeta roslinozerne ani zadne insekty. nie jest wymagajacym gatunkiem, nie potrzebuje duzo wody i bardzo szybko rosnie, wiec jest czesto wybierana roslina do zadrzewiania terenow miejskich w szczegolnosci na poludniu europy. gatunek ten jest czesto wybierany do formowania drzewek bonsai.

cecha charakterystyczna jest czesto olbrzymi wrecz rozlewajacy sie "pien", i owoce przybierajace forme jagod podobne do owocow morwy (tylko ze znacznie wieksze).

ombu albo bela-sombra (czyli "piekny cien" - nazwa zwyczajowa w portugalii) nalezy do rodziny phytolaccaceae - szkarlatkowate, obecnej w regionach o klimacie tropikalnym i subtropikalnym. najciekawszym z gatunkow nalezacych do rodzaju phytolacca - szkarlatka jest z pewnoscia phytolacca dioica, jedyny gatunek dochodzacych do takich rozmiarow.

chyba najbardziej emblematyczny egzemplarz tego gatunku w lizbonie znajduje sie na alfamie, przy largo do limoerio tuz przy miradouro de santa luzia. to wlasnie to drzewo z ekstremalnie rozrosnietym "pniem" ktore chyba wszyscy zauwazaja.

Ombu
from flickr by Kikamen

Ombú?
from flickr by fabianlujan
argentynska pampa i ombu na horyzoncie

El ombu
from flickr by Noches Friend

IMG_2482 Phytolacca dioica_Ombu (Phytolaccaceae)
from flickr by christian.gilli

czwartek, 12 czerwca 2008

albizia julibrissin

niewielkie drzewko ozdobne gubiace liscie na zime, o bardzo szerokiej koronie, ktore moze dorastac nawet do 12m. szybko rosnie - potrafi osiagac przyrost nawet 1m/rok co niestety wplywa na jego duza podatnosc na choroby w pozniejszych latach - dlatego tez zazwyczaj sie je usuwa gdy osiagna ok. 15 lat. pieknie kwitna na przelomie wiosny i lata obsypujac sie kwiatostanami z bialo rozowych niteczek przypominajacych jedwab. sa to drzewa ktore najlepiej sie rozwiaja w pelnym sloncu, dobrze znoszace roznice temperatur. bardzo latwo sie rozprzestrzeniaja, z nasion bez problemu mozna wychodowac wlasny egzemplarz.

albizia julibrissin reprezentuje rodzaj albizia (z rodziny fabaceae - bobowate, charakteryzujacej sie strakowatymi owocami) wywodzacy sie z poludniowej i wschodniej azji, od iranu az po japonie (rosna nawet w himalajach na wysokosciach do 2000m). nazwa rodzaju albizia wywodzi sie od filippo degli albizzi, wlocha ktory w 18 wieku sprowadzil to drzewo do europy. nazwa gatunku - julibrissin wywodzi sie z perskiego slowa "gul-i abrisham" ktore oznacza jedwabisty kwiat. i wlasnie z persja to drzewko jest czesto kojarzone - jego nazwa zwyczajowa to z angielskiego to "persian silk tree". ciekawa cecha tego gatunku to liscie ktore sie lekko "zamykaja" noca i w trakcie deszczu i stad tez w japonii drzewko to nazywane jest spiacym drzewem.

kory uzywa sie do leczenia siniakow i jako srodek przeciwrobaczy. straki wykorzystywane sa jako pasza dla bydla.

w portugalii nazwa zwyczajowa to arvore-da-seda, w polsce zas google wskazuja nastepujace nazwy: jedwabne drzewo, albicja jedwabista i chinskie drzewo szczescia.

kilkanascie tych drzewek mozna zobaczyc np. na largo de santos.

Albizia julibrissin
from flickr by strollers

Albizia julibrissin aka Mimosa
from flickr by chapstickaddict

The Silk Tree
from flickr by Sandy Austin family