melia azedarach

melia azedarach, gatunek skupiajacy ostatnio spora uwage naukowcow, to najbardziej znany reprezentant rodzaju melia wchodzacego w sklad ponad 50 rodzajowej (ca. 550 gatunkow) rodziny meliaceae. rodzina ta jest powszechnie kojarzona poprzez swoje 3 nadzwyczaj cenione rodzaje z ktorych pozyskuje sie mahon - swietenia, khaya i entandrophragma (niektore z ich gatunkow sa na skraju wyginiecia spowodowanego porzez intensywna wycinke dla cenionego drewna). mniej znane zastosowanie przedstawicieli rodziny meliaceae to produkcja olejow roslinnych, kosmetykow i insektycydow.

melia azedarach jest gubiacym liscie drzewem dorastajacym do 15 m. pochodzacym z podnozy himalajow. jest czesto uzywana w ogrodnictwie ze wzgledu na szybki przyrost, aromatyczne fioletowawo purpurowate kwiaty, niewielkie wymagania co do gleby i cien ktory daje dzieki swojemu gestemu ulistnienu. podstawowym zastosowaniem tego gatunku poza wysadzaniem miejskich alei jest pozyskiwanie intensywnego w kolorze drewna o dobrej jakosci (bliskie pokrewienstwo z mahoniem - ta sama rodzina meliaceae) ktore niestety nie jest wykorzystywane w wystarczajacym stopniu a mogloby zastapic drewno pozyskiwane z zagrozonych wyginieciem gatunkow mahoniowych.

owoce dojrzewaja pod koniec jesieni przybierajac zoltawo bialy kolor i pozostaja na drzewie przez cala zime (w przeciwienstwie do lisci ktore opadaja). pestka ma w samym srodku dziurke i jest bardzo twarda dzieki temu przez lata pestki byly uzywane w produkcji rozancow (szczegolnie na poludniu wloch) oraz jako koraliki.

roslina ta jest toksyczna dla ssakow. szczegolnie duze stezenie niebezpiecznych neurotoksyn i limonoidow wystepuje w owocach. 65 gr owocow w przelozeniu na kilogram doroslego ssaka moze dporowadzic do smierci ktora moze nastapic juz po 24 godzinach. limonoidy podobne do azadirachtin (wystepujacy w blisko spokrewionym "cudownym" gatunku neem azadirachta indica i blokujacy proces przepoczwarzania u owadow) powoduja ze pszczoly i motyle niechetnie zblizaja sie do tych drzew (co utrudnia zapylenie) a drewno i owoce sa odporne na grzybiczne zakazenia i ataki insektow. niemniej jednak niektore ptaki sa w stanie odzywiac sie tymi owocami, co niekiedy powoduje u nich lekki "stan upojenia", a wydalajac nasiona przyczyniaja sie do rozprzestrzeniania sie gatunku.

polska nazwa zwyczajowa to miodła lub melia pospolita, w portugalskim i angielskim nazw zwyczajowach jest cale mnostwo. najpopularniejsze nazwy w portugalii to mélia, amargoseira, conteira lub árvore-dos-rosários (drzewo rozancowe). nazwy angielskie: bead tree (drzewo koralikowe), chinaberry, rosary tree (drzewo rozancowe), white cedar i persian lilac.

juz w przeszlosci lisci uzywano jako naturalnego insektycydu wraz z przechowywanym jedzeniem, a rozcienczonego wywaru z lisci i drewna jako srodka rozkurczowego. dzis ma wiele zastosowan w medycynie.

w wielu miejscach na swiecie gdzie gatunek ten zostal introdukowany posiada dzis status rosliny inwazyjnej.

w lizbonie prawie cala avenida alvares cabral obsadzona jest tymi drzewami, jak i dolna czesc avenida infante santo.


from flickr by _boris


from flickr by Andre Benedito


from flickr by Toujia Elementary School 頭家國小


from flickr by Shigeyama


from flickr by Murfomurf
poslizgnac sie mozna ;)